ÖĞRETMENE ÖNERİLER :
Çocuğun, aile tarafından şımartıldığı sanılarak aile suçlanmamalı. Öğrencinin durumu velisine uygun bir dille anlatılıp çocuk psikologuna yönlendirilmeli.
Öğrenci çocuk psikologu tarafından incelendikten sonra tanının konulmasını sağlamak için çocuk psikiyatrisinde incelenmeli.
Çocuk psikologuna ve psikiyatrisine, öğrencinin durumunu belirten bir yazı göndermeli ve doktorla sürekli irtibat halinde olunmalı.
Bu çocukları, sınıf içinde rencide etmemeye, küçük düşürmemeye dikkat etmeli.
Sınıf kuralları, öğrenci ile açıkça paylaşılmalı ve bu kurallara uymasının beklendiği öğrenciye anlatılmalı.
Bu çocuklar rasgele, gelişigüzel çalışırlar. Yazılarını da hızlı, çirkin ve düzensiz yazarlar. Bu çocuklarda mühim olan çok ödev yapması değil, az ama düzgün yapmasıdır. Çocuk bu şekilde düzenli ders ve iş yapma alışkanlığı kazanır.
Bu çocukların, dikkati çabuk dağıldığı için biraz çalıştıktan sonra yazıları düzensizleşmeye, hataları artmaya başlar. Bu nedenle ödev verirken, öğrencinin dikkat süresi göz önünde bulundurulmalı. Verilen ödev öğrenciye göre çok uzun olursa, öğrenci ödevi ya hızlı ve çirkin yapar ve böylece düzensiz ve rasgele çalışma alışkanlığı kazanır ya da saatlerce uğraşır, bitiremez ve özgüvenini kaybeder. Bu nedenle öğrenciye bitirebileceği kadar ödev verilmeli. Kapasitesinin altında bir ödev de öğrencinin motivasyonunu düşüreceği için çok az ödev de verilmemeli. Örneğin yarım saatte 1 satır yazıp sonra yorulan ve dikkati dağılan öğrencinin ödevi bir satır yazı olmalı; ancak 15 dakikada güzel yazmaya başlayınca ödevi iki satıra çıkarılmalı.
Bu tür öğrenciler mümkünse ön sırada oturtulursa dikkatini dağıtacak uyaranlar da azaltılmış olur. Ayrıca öğrenciyle göz teması kurarak, öğrencinin omzuna dokunarak ve ona soru sorarak dikkati derse çekilebilir.
Çok sıkıldığı ve hareketlendiği zaman tahtayı silme, sınıfa kâğıt dağıtma gibi görevler verilerek enerjisini boşaltması sağlanabilir.
AİLEYE ÖNERİLER
Öncelikle yukarıda anlatılan belirtiler çocuğunuza uyuyorsa, bir çocuk psikologuna başvurarak gerekli incelemelerin yapılmasını sağlamalı, daha sonra tanının konulması için bu inceleme sonucu ile birlikte çocuk psikiyatrisine başvurmalısınız.
Daha sonra bu konuda bir uzmandan destek almalısınız.
Öğretmen, doktor, bireysel destek veren uzman ve aile arasında iletişim ve işbirliğini sağlamak konusunda en mühim görev aileye düşüyor. Bu iletişimi sağlıklı bir şekilde sürdürmeye dikkat etmelisiniz.
Hiperaktif çocuklar zor çocuklardır. Sıkıntıların üstesinden gelebilmeniz için sabırlı olmanız ve uzun zaman harcamanız gerektiğini unutmayınız.
Her çocuk gibi hiperaktif çocukların da duyguları vardır. Onlar da sevgi, saygı görmek, değerli olduklarını hissetmek ve güzel şeyler duymak isterler. Bu çocukları, davranışları ve ders başarısızlığı nedeniyle azarlamamalı, aşağılayıcı, kırıcı söz ve davranışlardan kaçınmalısınız. Ancak bir uzmandan destek alarak, ders başarısızlığının üstesinden gelmesine, sizi ve çevresini rahatsız eden davranışlarının ortadan kalkmasına yardım etmelisiniz.
Evde ders çalışma ortamını düzenlemeniz gerekmektedir. Dikkatinin dağılmaması için mümkün olduğu kadar dış uyaranları azaltıcı tedbirler almalısınız.
Televizyonun bulunduğu oda çalışma odası olmamalı; ayrı bir çalışma odası olmalı.
Çalışma masası, pencere kenarında olmamalı; masa, uyarıcıların az olduğu bir yöne bakacak şekilde yerleştirilmeli. Odanın duvarında pano, afiş, resim, poster vs. olmamalı; masasının üzerinde de gereksiz süs eşyaları vs. bulunmamalı, çünkü bu tür uyarıcılar öğrencinin dikkatinin çabuk dağılmasına yol açmaktadır.
Çalışma esnasında, o çalışma için gerekli malzeme bulunmalı, masanın üzerinde gereksiz malzeme bulunmamalı.
Ders çalışırken dikkat süresi göz önünde bulundurulmalı; rasgele, gelişigüzel çalışması değil az ama düzenli ödev yapması beklenmeli.
Dikkati dağılmaya başlayınca, ufak bir iş verilerek enerjisini boşaltması ve dikkatini tekrar toplaması sağlanmalı.
ÖNEMLİ NOT: Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu tanılı öğrencilere Üniversiteye Giriş Sınavında ve SBS’ de bir takım kolaylılar sağlanmaktadır (ayrı bir odada ayrı bir gözetmen eşliğinde sınava girebilme ... gibi). Her sene sınav kılavuzunda gerekli bilgiler bulunmaktadır, daha ayrıntılı bilgi her sene sınav kılavuzlarından takip edilebilir.
Aziz ZORLU
Uzman Psikolog